Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 12:55
Тэбигэт куренештэренэ, hауа торошона бэйле кузэтеузэр, исемдэр, hынамыштар менэн уртаклашайык эле. Элеге мэлдэ тэбигэттэ коз. Ошо мизгел хакында hуз башлайым. Мэсэлэн, сатан кырау тигэн куренеш тураhында ишеткэнем бар. Кырау кай сак бер баксаны hуга, икенсеhенэ теймэй. Шулай ук козгэ кагылышлы бер термин бар: Кара hыуык. Йэгни, кондэр hыуытып та эле кар яумаган вакыт. Башкортостанда эле шул вакыт шикелле. Кара hыуык бигерэк hыуык, тизэр, сонки кар яумагас hэм ерзе юрган менэн япмагас, ул hыуыкка бирешэ.
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 01:41
Эх, кайтаhы ине лэ бит… Боз капланы микэн Изелде, карhыз hыуыктарза матур булып туна ине Агизелкэй. Кайтып тэнен тышка сыгып Кошюлына карап тораhы ине… Ауыл тынлыгынан колак тоноп торор ине кайткан сакта…
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 08:52
Эх, кайтаhы ине лэ бит…Боз капланы микэн Изелде, карhыз hыуыктарза матур булып туна ине Агизелкэй.Кайтып тэнен тышка сыгып Кошюлына карап тораhы ине…Ауыл тынлыгынан колак тоноп торор ине кайткан сакта…
Козго hыуык кеше организмы осон башка вакыттагы hыуыктарга караганда куркынысырак, тип ишеткэнем бар. Коз hыуык алдырhан, озак ауырыйhын. Шул кара hыуык хакында эйтелгэндер инде, курэhен. Етмэhэ, организм йэйзэн кышка кусэ, тимэк hалкынга яйлап ойрэнэ. Кай сак капыл hыуытhа, тын алыузары хатта ауыр булып тора. Э кеше, айырыуса йэштэр йылы кейенергэ эллэ ни ашыкмай. Ерзе кар капламаhа, кеше йылы кейнмэhэ, hалкынга бирешэ. Шуга курэ лэ козго кара hыуык куркынысырактыр ул. Вэзир язган шигри юлдар тэбигэтте матур тасуирлай. Ысынлап та, тэбигэтте кузэтеу — узе бер бэхет. Карhыз hыуыкта — кара hыуыкта боз бер аз утэ куренмэле булалыр инде ул. Халык уз кузэтеузэрен йыш кына нэфис эзэбиэттэ сагылдыра. Тэбигэт куренештэренэ кагылышлы зур булмаган нэфис эзэбиэт олголэре ошо форумда урын алhа, бик шат булыр инем.
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 09:09
Каты хыуыктар алдынан тауыктар тонерге ирте хем югарыракка менеп ултыра Ноябрза хыуыктар була икен, майза кондер йылы килер Ала карга кыскырха — халкынга Именде сетлеуектер куп булха — кыштын халкын булыуына Милеш унха — кыш халкын була Козон япрактар койолоу тиз уте икен, кыш каты була Бал корттары кейене (хыламай) калдырха, кыш йылы була Йей ямгырлы булха, кыш кар аз хем хыуык була Урмексе аузары коз башынан ук зур булха, каты кышка Сыскандар ояхын коньяктан аса икен, кыш каты була Тейен ояны бейек корха — йылы кышка Коштар китеуе хунлаха, йылы коз, йомшак кыш котоле
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 09:27
Каты хыуыктар алдынан тауыктар тонерге ирте хем югарыракка менеп ултыраНоябрза хыуыктар була икен, майза кондер йылы килерАла карга кыскырха — халкынгаИменде сетлеуектер куп булха — кыштын халкын булыуынаМилеш унха — кыш халкын булаКозон япрактар койолоу тиз уте икен, кыш каты булаБал корттары кейене (хыламай) калдырха, кыш йылы булаЙей ямгырлы булха, кыш кар аз хем хыуык булаУрмексе аузары коз башынан ук зур булха, каты кышкаСыскандар ояхын коньяктан аса икен, кыш каты булаТейен ояны бейек корха — йылы кышкаКоштар китеуе хунлаха, йылы коз, йомшак кыш котоле
Кузэтеузэр буйынса хайуандар, кош-корттар тэбигэтте кешегэ караганда якшырак тоя hэм hизэ. Нисек итептер улар кыштын hалкын йэки йылы килерен алдан тоя hэм эзерлэнеп куя. Э кеше hиземлэуен бер аз югалткан. Шулай ук югарылагы Bay Eget язган hынамыштар тэбигэттэ алмаш-тилмэшлек, йэки компенсация кануны йэшэуе тураhында hойлэй. Йэй бик эсе булhа, кыш hалкын килэ. Тэбигэт узе лэ йэн эйэлэренэ ярзам кулы hуза. Мэсэлэн, hалкын кышка ул кош-корт осон милэш емештэрен ундырып куя.
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 12:50
У природы нет плохой погоды,
Каждая погода благодать……. 
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 07:19
У природы нет плохой погоды,
Каждая погода благодать…….
Коззон уз йэме, моно бар. Айырыуса, коз баштары матур. Алтын коз, эбейзэр сыуагы. Коз яуым-тошом куп була, айырыуса козго быскак ямгырзар йонсота. Э бозло ямгыр хакында йырзар за бар шикелле. Бозло ямгыр, бозло ямгыр,Тэзерэмэ шакыма.Йэшле куззэренде минэ тобэп,
Гафу ит, тип hорама.
Ер тундырып hалкынайгас, карзар яуа башлай. Улар за торло-торло. Минен белгэндэремдэн: ынйы кар бортоктэре, кырпак кар, орпэк кар (hабын кубеге кеуек назлы, йомшак кар) , ябалаклы кар (бик эре кар бортоктэре). Тагы ла ниндэйзэре була икэн? 
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 09:41
Коззон уз йэме, моно бар. Айырыуса, коз баштары матур. Алтын коз, эбейзэр сыуагы. Коз яуым-тошом куп була, айырыуса козго быскак ямгырзар йонсота. Э бозло ямгыр хакында йырзар за бар шикелле.
Бозло ямгыр, бозло ямгыр,Тэзерэмэ шакыма.Йэшле куззэренде минэ тобэп,
Гафу ит, тип hорама.
Ер тундырып hалкынайгас, карзар яуа башлай. Улар за торло-торло. Минен белгэндэремдэн: ынйы кар бортоктэре, кырпак кар, орпэк кар (hабын кубеге кеуек назлы, йомшак кар) , ябалаклы кар (бик эре кар бортоктэре). Тагы ла ниндэйзэре була икэн?
Рашкы, тизэр, ул нимэ була ?
Отправлено 25 Ноябрь 2005 — 10:45
Рашкы, тизэр, ул нимэ була ?
Бэлэкэс кенэ каты кар бортоктэре ямгыр кеуек шэп итеп яуган куренеш рашкы тип аталмаймы икэн? 
Отправлено 26 Ноябрь 2005 — 03:47
«Карлы ямгыр,карлы ямгыр шикелле. «Только без обиды,это я просто так.
Отправлено 26 Ноябрь 2005 — 01:08
«Карлы ямгыр,карлы ямгыр шикелле. «Только без обиды,это я просто так.
Йырзын hуззэрен мин ысынлап та янылыш язганмын, шикелле. Бозло ямгыр тизерэк «град» hузенэ тура килэлер ул. Башкорт теле hузлегендэ «град» — борсак ямгыр тип тэ тэржемэ ителгэн. Э коз осон карлы ямгыр хас. Йылырак кондэ ул карлы ямгыр еуешерэк була, э hалкынырак сакта ул бер аз тунып каты hэм бэлэкэс кар бортоктэре булып яуа. Вэзир язган рашкы hузенэ тура килэ, тип уйлайым. hауа температураhына бэйле рэуештэ яуым-тошом торло хэлдэ булып ергэ яуа. Исемдэре лэ торлосэ.
Отправлено 27 Ноябрь 2005 — 10:54
Кар ятты ергэ,hыузар за тунды.
Йылга, кул буйы буш калды,тынды…… 
Отправлено 27 Ноябрь 2005 — 11:59
Рашкы, тизэр, ул нимэ була ?
Ямгыр катыш яуган бозло епшек кар була инде ул.
Тап остэ язылып утелгэн йырзагыса «Карлы ямгыр, карлы ямгыр…» инде 
Отправлено 27 Ноябрь 2005 — 12:12
Берэйhенен кул астында башкорт теленен анлатмалы hузлеге булhа, «рашкы» hузенен мэгэнэhен анлатып язhын эле. Сонки без уны торлосэ куз алдына килтерэбез.
Отправлено 27 Ноябрь 2005 — 10:47
Берэйhенен кул астында башкорт теленен анлатмалы hузлеге булhа, «рашкы» hузенен мэгэнэhен анлатып язhын эле. Сонки без уны торлосэ куз алдына килтерэбез.
Богон иртэн орпэк кар яузы. Тыныс иртэ, кар яуа, кояш йылмая. Себер осен кыш коно кояш нурзары алтын нурзарына бэрэбэр, сонки кыш урталарында кояш сэгэт икелэ байый. Тошкэ тиклем кар яузы. Мин яраткан орпэк кар. Ерзэ hабын кубегелэй енел, назлы, хатта бер аз утэ куренмэле ап-ак кар тушэлгэн. Кон hалкынайзы, ысын кыш килергэ уйлай, курэhен. Сонки быйылгы коз зэ, кыш башы ла йылы булды. Э Башкортостанда кар яттымы? Беззэ куптэн инде. Админ кунак китабында 26 октябрь коно беренсе кар яузы, тип язгайны. Халык hынамышы буйынса беренсе кар яуып, 40 кон уткэс, кар ята. Тимэк, Башкортостанда 1 декабрзэ генэ кар ятасак (hынамыш буйынса).
Отправлено 28 Ноябрь 2005 — 11:47
Лия. …Кузэтеузэр буйынса хайуандар, кош-корттар тэбигэтте кешегэ караганда якшырак тоя hэм hизэ. Нисек итептер улар кыштын hалкын йэки йылы килерен алдан тоя hэм эзерлэнеп куя… Эйе, йэн эйэлэре тэбигэт kанундарына беззэн kараганда яkынраkтар. Тик уларзын донъяhында ла торло осраkтар бар. Беззен быуа остондэ ос kыр орэге элегэ тиклем йорой. Мин уларзы куреп кузэтеп kалам. Эле быуа боз менэн kапланды, э йылга бозланмаган, был ос орэк йылга остондэ тон уткэрэлезер тим. Осkандарында, береhе артkа куренеп kалыусан, kанаты ныгынып етмэгэнгэ оkшай. Ошо хэл был осэузе тотkарлайзыр за йылы яkkа осоп китеузэн. Яз башында инэ орэктен ояhын йэ кеше туззыгандыр, йэ берэй йыртkыс хайыуан. Кабаттан йомортkа hалып, сепей басып сыгарып былар башkаларзан артта kалгандар булhа кэрэк. Эйтерhендэ тэбигэт был осэузе йэлдэп шаkырайтып hыуытмай тора. Бэхеттэренэ курэ бэлки ныгынып йылы яkтарга осоп олгорорзэр. …Тэбигэт узе лэ йэн эйэлэренэ ярзам кулы hуза. Мэсэлэн, hалкын кышка ул кош-корт осон милэш емештэрен ундырып куя… Быныhы ла дорос. Баkсала мышар (милэш) агастары быйыл бик ундырышлы, куп йемешле булды. Буй еткэнсэ генэ йыйып алдыk та kалганы kоштарга ризык тип kалдырзыk. Иртэн сэгэт тугыз-ун тирэлэрендэ тэузэ баштарында кэпэстэре (олток, хохолок) булган kызыл туш тургайзар бер туп булып 30-зап килеп ашайhалып китэлэр, уларзан килэ кэпэсhез kызыл туштэр, шул арала hайысkан туkлана, hирэк кенэ бер сыбар-kара, кэкук зурлыk, kош килэ мышарзан ауыз итергэ. Карап ултырhан узе бер тамаша. Тагын да шуныhы, боторгэнсе ашап ботмэйзэр бер юлы, кон озоно kат-kат килеп тэ йоромэйзэр. «Эз ашаган – куп ашар, куп ашаган — ней ашар» тигэн мэkэлэ быларга тап килэ. Кар эле ятмаган, hатта ой баштарынан, тондэн ятkан kырау ебеп, тамсы тамып тора эли. …кыш урталарында кояш сэгэт икелэ байый. Тошкэ тиклем кар яузы… Тош hеззэ сэгэт 11-зэ буламы инде?
Отправлено 28 Ноябрь 2005 — 01:53
Тэбигэт донъяhын кузэтеу кондэлек ыгы-зыгынан айырып, кунелгэ ял, тыныслык бирэ. Кыр ойрэктэренен береhе (балаhы), бэлки, тыуган ояhынан осоп киткеhе килмэйзер. Шуга курэ йылы якка ла ашыкмайзарзыр. Етмэhэ, кондэр зэ эле йылы тора. Торлосэ фараз итергэ була эйе бит. Улар hалкын кыштын касан килеп етерен белэлэрзер зэ инде. Безгэ килгэндэ инде, кисэ кондэр hалкыная башланы, тип язгайным. Кискэ табан томан кутэрелде. Ерзен йылыhы томан булып осоп китте. Иртэн тороуыбызга агастар бэскэ койонгандар ине. Кояш иртэ байыуга карамастан, тош уз вакытында була. Урамдарза лампалар куп, якты. Карангы тошhэ лэ кис булмай аптырата ине баштарак. Хэзер ойрэнеп килэбез.
Отправлено 28 Ноябрь 2005 — 08:29
Тэбигэт донъяhын кузэтеу кондэлек ыгы-зыгынан айырып, кунелгэ ял, тыныслык бирэ. Кыр ойрэктэренен береhе (балаhы), бэлки, тыуган ояhынан осоп киткеhе килмэйзер. Шуга курэ йылы якка ла ашыкмайзарзыр. Етмэhэ, кондэр зэ эле йылы тора. Торлосэ фараз итергэ була эйе бит.
Ошо хакта Бэхтейэр Хэлитовтын «Язмаhын» исемле шигырынан бер озек килтерэм:
Язмаhынhары алды инде hыу буйзарын,hалкынайзы козго hауалар.Аяз куктэн — зэнгэр бейеклектэнЕргэ яны мондар яуалар.Китте богон танда кыр каззары,Зарга hалып кулден камышын.Тын алмайса эсте тугайлыктарБала каззын тэуге hагышын… 
Отправлено 28 Ноябрь 2005 — 10:41
Хэзер Колифорнияла матур коз,кондэр бик йылы,агастарза япрактар: кызыл, йэшел,hары.Кояш узенен йылы, якты нурзары менэн ботон тэбигэтте тылсымлы йэмгэ урай.Машинала , бутэн бер калага барганда карап барhан, Офо- Кумертау юлынан барган кеуек була.Эре баш мал йорой яланда,кыр ойрэктэре,каззар,торналар кангылдашып,»сылбырзай тезелешеп» осалар.Шулай ,тан аткансы «Юлдашты» тынлап утырзымда,балконга сыгып танды каршыларга булдым. Кайзандыр торналар тауышы ишетелде,тышка йогореп сыктым: эй,хозайым,калай матур итеп осалар,тауыштары эллэ кайза ишетелэ.Бар доньямды онотоп:-Торналар, ояларыгыззы ташлап йылы якка китэhегез,эйлэнеп кайтыгыз, минен улыма сэлэм эйтегез,-тип кыскырам. Куззэрем тулы йэш.Бер вакыт яныма улым килеп басты ла-Мама,что делаешь?- тип hораны,куркып киттем.Мне показалось,что я в Башкирии и журавли летят к вам, в тёплые страны,а я тебе привет передаю… илайым.
Шулай итеп, Америкала утырып, «Юлдашты» тынлап,Башкортастанымда утырам,-тип уйлагас, мин алйамай, кем алйаhын инде…………..
Отправлено 29 Ноябрь 2005 — 12:08
Lucy, hеззэ коззон ин матур сагы икэн. Америкала башкорт радиоhын тынлау, тан каршылау hэм торналарзын йылы якка осканын кузэтеу ысынлап та алйыткыс бер бэхеттер ул. Торналарзын йылы якка осоуын бер тапкыр гына курзем. Тауыштары бигерэк монhоу шул. Ошо хакта тагы бер йырзын hуззэре искэ тошто: Кыр каззары йырлап, кыр каззары илап, Кангылдашып оса коньякка. Эллэ йэштэр тама, эллэ ямгыр яуа Юлдарынан киткэн коштарзын. …